“Steek een leeuwenkop in eikenhout, in de stijl van deze 17e eeuwse kast”. Hoewel ik een goede beeldhouwer ken (waarover later meer), zijn maar weinig vakmensen beschikbaar voor dit soort opdrachten. “In veel gevallen is al niet eens meer de kennis te achterhalen die nodig is om dit soort ambachten uit te oefenen”, zei Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE) in 2013.
Ik was dan ook blij toen ik las dat het aantal studenten dat kiest voor ambachten de afgelopen zes jaar is gegroeid met ruim 40 procent. Afgelopen jaar volgden bijna 1300 mbo studenten een opleiding in de richting ‘creatief vakmanschap’. Zij worden vakmensen die weten hoe je moet werken met materialen zoals glas, textiel en keramiek.
Zij worden vakmensen zoals mijn beeldhouwer: zeldzaam en moeilijk te vinden. In dit geval letterlijk: hij heeft een atelier dat verscholen gaat achter de huizen. Het is alleen bereikbaar via een lang soort steeg, die afgesloten is met een deur alsof het een woning betreft.
Zijn naam is Joop Mackenbach en we kennen elkaar al jaren. Als je zoals ik meubelmaker en restaurateur bent, wil dat niet zeggen dat je ook kan beeldhouwen.
Jaren terug, toen ik nog op de meubelfabriek van de Fa. Mutters in Den Haag werkte, bestond het personeel uit vaklui van verschillende disciplines. Er werkten natuurlijk meubelmakers maar ook metaalbewerkers, schilders, fineerplakkers, goudleggers en beeldhouwers.
Veel van deze vakkundigheden heb ik me kunnen aanleren, maar beeldhouwen gaat mij niet goed af. Als ik een stuk snijwerk nodig heb ga ik naar Joop. Naar Joop gaan is leuk en gezellig, we drinken koffie en kletsen over het werk.
Als ik hem vraag voor een Hollandse kast een leeuwenkop in eikenhout te steken weet Joop precies wat ik wil en dan laat hij me een paar voorbeelden zien. Joop kan steken en snijden in stijl. Daar bedoel ik mee dat een kast uit de 17e eeuw ook een leeuwenkop uit die periode krijgt. Je moet het tijdsbeeld kunnen zien.
Joop Mackenbach werkt niet alleen voor meubelmakers. De Gaper boven de ingang van Drogisterij van der Gaag aan de Dagelijkse Groenmarkt heeft hij ook gestoken, evenals de twee levensechte slangen boven de toonbank. Aan de gevel van sigarenspeciaalzaak G. de Graaff in de Heulstraat prijkt een indiaan met een pijp in zijn mond (op dit moment in restauratie).
Joop had vroeger ook een werkplaats in Antwerpen. Hij maakte poppenkastpoppen voor de Antwerpse poppenspelers. De poppenkastcultuur is nog springlevend in deze havenstad.
Deze poppen behoeven ook regelmatig een reparatie. Tijdens de spelen kan het er soms heftig aan toe gaan en dan vliegt er regelmatig een oor, hand of neus het publiek in.
Een veelzijdig mens kan je Joop wel noemen: hij speelt ook gitaar en zingt zelfgeschreven teksten.
U zult begrijpen dat u even geduld moet hebben als u wat nodig heeft van de heer Mackenbach. De opdrachten moeten op tijd besteld worden. Joop wordt trouwens ook een dagje ouder en ik denk wel eens, wat zou het mooi zijn als er een persoon was die het aandurft om de beitels en stekers op te pakken. Het is een prachtig vak en er is werk zat.